KALABALIK YÖNETİMİ

TOPLUM OLAYLARINDA HAREKET TARZI

A. GENEL ESASLAR

• 5188 Sayılı ÖZEL GÜVENLİK KANUNUN 3.CÜ MAD: göre toplantı, konser, sahne gösterileri, spor müsabakaları vb. etkinliklerde veya acil durumlarda komisyon kararı aranmaksızın vali tarafından özel güvenlik görevlileri görevlendirilebilinir.
• 5149 sayılı SPOR MÜSABAKALARINDA ŞİDDET ve DÜZENSİZLİĞİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUN ve YÖNETMELİĞİNE göre; spor alanlarının dış güvenliği genel kolluk kuvvetlerince, iç güvenliğin ise spor kulüplerinin oluşturacağı özel güvenlik birimlerince ve saha yetkililerince sağlanacağı, kapı aramalarının genel kolluk kuvvetlerinin denetiminde Özel Güvenlik birimlerince yapılacağı hükme bağlanmıştır.

B. TANIMLAR

Toplumsal Olay:

Kalabalık veya topluluğun belli bir bölgede kamu düzenini ve güvenliğini tehdit etmesi, bu tehdidin daha ileri götürülerek saldırgan olması, bu saldırıların mala ve cana zarar vermesi şeklinde meydana gelen olaylardır.

Topluluk:

Yoğun bir heyecan ve huzursuzluğun etkisi altında muhakeme yeteneklerini ve yasalara saygılarını yitiren ve yasal olmayan davranışlar için liderlerini takip eden insan kümeleridir.

Kalabalık:

Belli bir sebebin etkisi ile nizamsız bir şekilde çok sayıda insanın bir araya gelmesidir.

C. Kalabalık ve Toplulukları Etkileyen Psikolojik Etkenler

1. Tanınmama:

Kalabalık ve topluluk büyük ve geçici olduğundan belli bir ismi yoktur. Kişiler kendilerini kalabalık içinde topluluğun bir parçası olarak görülürler ve güvenlik içinde olduklarını zannederler. Ahlaki sorumluluğun topluma ait olduğu düşüncesi ile sorumsuzca ve serbest hareket ederler.

2. Kişiliğin Kaybolması:

Kişide o an başkalarının yaptıklarını yapma isteği oluşur. Kişiler topluluğun hareketlerine uyar ve gelen işaretlere göre hareket eder.

3. Heyecanın Buluşması:

Topluluk hareketlerinin en önemli etkeni heyecanın buluşmasıdır. Heyecan kişiler arasında birbirinden diğerine çok yüksek bir değere ulaşır. Liderler ve topluluğu yönetenlerin fikirleri kalabalık içinde çabuk yayılır. Bu fikir ve davranışlar yoldan geçenlere, meraklı izleyicilere de yayılır.

D. Kalabalık ve Topluluğun Davranışlarını Etkileyen Faktörler

Her ne kadar kalabalık ve topluluğun davranışı akıl dışı ve kontrolsüz gibi görünse de aşağıda gösterilen etkenlerin etkisi altındadır.

1. Duygusal Etkenler
2. Ahlaki Davranışlar
3. Liderler
4. Güvenlik Güçleri
5. Profesyonel Kışkırtıcılar

E. Kalabalığın Çeşitleri ve Özellikleri

1. Rasgele Kalabalık

Bir rastlantı sonucu olarak geçici bir süre için toplu bir davranış arz etmeyen kişilerin bir araya gelmesidir. Bu kalabalıkların belli bir amacı ve gayesi yoktur. İlginin sona ermesi ile kendiliğinden dağılırlar.

2. Planlı Kalabalık

Bir liderin çağrısına uyarak veya paylaştıkları ortak bir nokta bulunan kişilerin bir araya gelmesi ile oluşur. Planlı kalabalıklar dört grupta toplanabilir.

1. Maksadı Belli Kalabalık: Belirli bir nedenle değişik düşünce ve karakterdeki kişilerin bir araya gelmesidir. (Spor Müsabakaları, konferans vb.)
2. Manalı Kalabalık: His ve duygularını hareket ve enerji şartıyla gidermek maksadıyla bir araya gelen kişilerdir. (Konser vb.)
3. Seyirci Kalabalık: Kaza, yangın ve benzeri olayları seyretmek için kişilerin geçici bir süre bir araya gelmesidir.
4. Tecavüzkar Kalabalık: Eyleme sürüklenmeyi arzulayan ancak gaye birliği, cesaret ve teşkilatları olmayan kararsız kişilerin bir araya gelmesidir. Pasif bir direniş içinde patırtı, gürültü çıkarabilirler. ( Taraftar toplulukları)

F. Kalabalığın Özellikleri

1. Yasalara ve emirlere saygılıdırlar.
2. Teşkilatlanmamışlardır.
3. Liderleri yoktur.
4. Kararsızdırlar.
5. Toplanması için bir sebep veya olay vardır.
6. Bilinçsiz ve düzensizdir. Sert müdahalelerde tansiyon yükselebilir, taşkınlığa ve yasa dışı hareketlere sürüklenebilir.

Topluluğun Çeşitleri ve Özellikleri

Topluluklar başlıca dört grupta toplanabilir.

1. Tecavüzkar Topluluk

Yoğun bir heyecan ve huzursuzluğun etkisi altında liderlerinin peşinde hedef gösterilen kişi veya mala karşı şiddete yönelik müşterek bir gaye için toplanmış topluluktur. ( Mezhep çatışmaları, siyasi, etnik, dini ve politik ayaklanmalar, cezaevi isyanları gibi )

2. Paniğe Kapılmış Topluluk

Korku ve telaşla emin bir yere ulaşma ve sığınma çabası içinde bulunan topluluktur. ( Tabi afetler, taraflar arasında çıkan kavgalar vb.)

3. Bir Şeyi Elde Etmek İsteyen Topluluk

Kişilerin doyurulmamış isteklerini elde etmek için meydana gelen topluluktur. ( Gösteriler, mitingler)

4. Anlamlı Topluluk

İnandığı bir konu üzerine lehte veya aleyhte tezahürat yapmak için meydana getirilen topluluktur.
 ( Protesto Gösterileri )

I. Topluluğun  Özellikleri

1. Liderleri vardır.
2. Bir maksat için toplanmıştır.
3. Mantıktan ziyade hisler ve heyecan hakimdir.
4. Teşkilatlanmıştır.
5. Yasalara karşı sayıları çok azalmış veya kalmamıştır.
6. Kişilerde bireysel davranış olanağı kalmamıştır.
7. Kişiler tamamen toplululuğun etkisinde olup her an olaylara ve şiddete dönüşebilecek gerilimdedir.

İ. Toplulukta Kişi Tipleri

Liderler:

Cesaret ve atılganlıklarıyla topluluğu peşlerine sürükleyen kişilerdir. Belirsizlik ve şaşkınlıktan bunalan topluluğu şiddete yöneltebilecekleri gibi yatıştırma olanağına sahiptirler.

Kışkırtıcılar:

Bir huzursuzluk ve tedirginliği başlatıp devam ettirmede tecrübelidirler. Sürekli topluluk içinde kalıp, bir gruptan diğerine gidip heyecanı artırmak suretiyle topluluğa gayelerine uygun şekilde yöneltmeye çalışılırlar. Bu kişiler çok iyi takip edilmeli, derhal topluluktan çıkartılmalıdır.

Çekingenler:

Bunlar müstakil olarak hareket etmeyip atak kişilerin çevresinde ve etkisinde hareket ederler.

Destekleyenler:

Topluluğa ve eylemlere karışmazlar. Tasvip eder görünürler.

Uysallar:

Tanınmadıklarına emin olmadıkça eylemlere karışmazlar.

Seyirciler:

Topluluğa karışmaz ve desteklemezler. Topluluk bunların çokluğundan cesaret alır.

ÖZET

Kalabalık: Belli bir sebebin etkisi ile çok sayıda insanın düzensiz bir şekilde bir araya gelmesidir.

Çeşitleri

1. Rastgele Kalabalık
2. Planlı Kalabalık
3. Manalı Kalabalık
4. Seyirci Kalabalık
5. Tecavüzkar Kalabalık

Kalabalığın Özellikleri

1. Yasalara ve emirlere saygılıdır.
2. Teşkilatlanmamıştır.
3. Liderleri yoktur.
4. Kararsızdırlar.
5. Toplanması için belli bir neden ve olay vardır.

Önemli Not:

Kalabalıklara karşı bilgisiz ve sert müdahalelerden kaçınılmalıdır. Sert müdahale tansiyonu yükselterek, kalabalığı taşkınlığa sürükleyebilir.

Topluluk:

Yoğun bir heyecan ve huzursuzluğun etkisiyle muhakeme yetenekleri ve kanunlara karşı saygılarını kaybetmiş, liderlerini takip eden insan kümelerine toplululuk denir.

Çeşitleri

1. Tecavüzkar topluluk 
2. Paniğe kapılmış topluluk 
3. Bir şey elde etmek isteyen topluluk
4. Anlamlı topluluk

Topluluğun Özellikleri

1. Teşkilatlanmışlardır.
2. Liderleri vardır.
3. Genellikle bir maksat için toplanmışlardır.
4. Mantıktan ziyade hisler ve heyecan hakimdir.
5. Yasalara karşı saygıları azalmış veya kaybetmişlerdir.
6. Kişilerde bireysel davranış olanağı kalmamıştır.